Wetgeving inzake slopen van gebouwen met asbest
In het bijzonder bij de sloop van gebouwen ouder dan 2001 vormt asbest een risico. Als bouwheer of sloopaannemer moet u dan ook vooraf en tijdens de sloop de nodige voorzorgsmaatregelen nemen.
Voorafgaand aan de sloop
Sloopopvolgingsplan bouwheer
Plant u een volledige of gedeeltelijke sloop van:
- een infrastructuurwerk (> 250 m³);
- een residentieel gebouw (> 5.000 m³);
- een niet-residentieel gebouw (> 1.000 m³)?
Dan moet u een sloopopvolgingsplan (vroeger: sloopinventaris) toevoegen aan de aanvraag voor uw omgevingsvergunning. Dat sloopopvolgingsplan bevat:
- een inventaris van alle andere afvalstoffen die zullen vrijkomen bij de sloop;
- alle aandachtspunten en technische details rond de aanpak van selectieve sloop- en afbraakwerken.
Tijdens de sloop
Selectieve slopen
Wanneer gebouwen en constructies afgebroken worden, ontstaan er materialen die rechtstreeks of na verwerking hergebruikt of gerecycleerd kunnen worden. De kwaliteit van de materialen bepaalt of ze nadien gebruikt kunnen worden voor de constructie van nieuwe gebouwen of in andere toepassingen.
Selectief slopen is een noodzakelijke en nuttige stap naar een duurzaam materialenbeheer.
Bij selectief slopen verwijdert de sloper eerst ramen, deuren, hout- en dakwerk, leidingen, verlichting en nutsinstallaties en niet dragende, niet-inerte structuren (zoals binnenmuren van gips of karton) voor hij het karkas zelf sloopt. Het gescheiden inzamelen van gevaarlijke afvalstoffen zoals asbesthoudende materialen is altijd wettelijk verplicht.
Vrijwillige sloopopvolging
De bouwheer of de sloopaannemer kan kiezen voor een verdere sloopopvolging door een erkende sloopbeheersorganisatie. Sloopopvolging is wel steeds een vrijwillige keuze, het sloopopvolgingsplan daarentegen is voor bepaalde volumes (zie hoger) een verplichting. Vandaag is Tracimat de enige erkende sloopbeheersorganisatie in het Vlaams gewest.
De sloopopvolging gebeurt op basis van een conform verklaard sloopopvolgingsplan. Bij de sloopopvolging kan Tracimat voor het steenachtig puin een verwerkingstoelating afleveren. Dat maakt een prijsverschil bij de acceptatie en de verwerking van het puin in de breekinstallatie. Na sloopopvolging kan het slooppuin aan een verlaagd, zogeheten ‘laagmilieurisico tarief, verwerkt worden.
Daarnaast loopt de bouwheer bij sloopopvolging minder risico op onverwachte kosten.
Erkenning krijgen als sloopbedrijf
Toepassingsgebied
Titel 4 van boek VI van de codex is van toepassing op ondernemingen waarvan de activiteit asbestverwijdering is. Dat kunnen werkgevers zijn, maar ook zelfstandigen. Het is eveneens van toepassing op werkgevers die occasioneel en uitsluitend in hun eigen bedrijf door hun eigen werknemers asbest laten verwijderen.
De erkenning wordt verleend volgens de voor de asbestverwijdering gebruikte techniek: de verwijdering van asbest met behulp van een couveusezak, of de verwijdering van asbest in een hermetisch afgesloten zone. Er is geen erkenning vereist voor de verwijdering van asbest door middel van de techniek van de eenvoudige handelingen, omdat daarbij geen belangrijke hoeveelheden asbest vrijkomen. De bovengenoemde technieken worden omstandig omschreven in titel 3 betreffende asbest van boek VI van de codex.
Wanneer verschillende ondernemingen op eenzelfde werf asbest verwijderen, onder één of ander tijdelijk samenwerkingsverband, moeten alle afzonderlijke ondernemingen hiervoor erkend zijn. Vanzelfsprekend gelden in dit geval eveneens de bepalingen van het KB van 25 januari 2001 betreffende de tijdelijke of mobiele bouwplaatsen.
Erkenningsvoorwaarden
In geval de aanvraag uitgaat van een onderneming moet deze opgericht zijn in overeenstemming met de Belgische wetgeving of met die van een andere lidstaat van de Europese Economische Ruimte en haar hoofdzetel binnen één van de lidstaten hebben.
Er moet een gecertificeerd kwaliteitsborgingssysteem worden toegepast dat waarborgt dat de verwijderingswerken gebeuren in overeenstemming met de eisen van titel 3 betreffende asbest van boek VI van de codex. De lijst van certificatie-instellingen die een dergelijk certificaat verlenen kan geraadpleegd worden op de website van de Belgische accreditatie-instelling (BELAC)
.
De technische en organisatorische onderlegdheid om aan titel 3 van boek VI van de codex te voldoen moet worden aangetoond. De werkzaamheden mogen enkel worden uitgevoerd door personen die de gepaste opleiding en jaarlijkse bijscholing genoten hebben. Indien de aanvraag betrekking heeft op de methode van de hermetisch afgesloten zone moeten minstens drie eigen werknemers of personen kunnen ingezet worden, waarvan er minstens één is opgeleid tot werfleider. De aanvrager moet de van toepassing zijnde specifieke regelgeving kennen, en moet over een vaste plaats beschikken waar de technische installaties, arbeidsmiddelen en persoonlijke beschermingsmiddelen worden opgeslagen.
Erkenningsprocedure
Om een erkenning aan te vragen kan gebruik gemaakt worden van het formulier "Aanvraag tot erkenning voor het afbreken en verwijderen van asbest (DOC, 104 KB)". De aanvraag met de bijgevoegde stukken (blz. 3 van het aanvraagformulier) wordt bij aangetekende brief gericht aan de directeur-generaal van de Algemene Directie Humanisering van de Arbeid. Na de vaststelling van de volledigheid van het dossier wordt dit overgemaakt aan de Algemene Directie Toezicht Welzijn op het Werk die onderzoekt of de technische en organisatorische bekwaamheden van de aanvrager overeenstemmen met de bepalingen van titel 3 betreffende asbest van boek VI van de codex. De aanvrager is ertoe gehouden aan de ambtenaren die belast zijn met het onderzoek vrije toegang te verlenen tot zijn lokalen en hen alle documenten en gegevens ter beschikking te stellen die nodig zijn voor het uitvoeren van hun opdracht.
Op basis van dit onderzoek wordt aan de Minister een advies over de aanvraag bezorgd. Wanneer de administratie een advies verstrekt waarin wordt voorgesteld niet op de aanvraag tot erkenning in te gaan, wordt de aanvrager hiervan in kennis gesteld. Hij kan dan binnen een termijn van dertig dagen vanaf de kennisgeving van dit advies zijn bezwaren meedelen aan de Minister.
Toezicht en sancties
Indien de met het toezicht belaste ambtenaar vaststelt dat de erkende onderneming niet meer voldoet aan één van de erkenningsvoorwaarden of indien hij vaststelt dat deze niet voldoet aan de verplichtingen die voortvloeien uit titel 3 betreffende asbest van boek VI van de codex, kan hij een termijn vaststellen binnen welke de betrokken onderneming of werkgever zich in regel moet stellen.
In een aantal gevallen kan de erkenning worden geschorst of ingetrokken; bijvoorbeeld:
- wanneer de erkenningsvoorwaarden niet meer worden nageleefd,
- wanneer de onderneming werkzaamheden uitvoert waarvoor de erkenning niet is toegekend,
- wanneer de bepalingen van titel 3 van boek VI van de codex niet worden nageleefd, of
- wanneer men asbestverwijderingswerken laat uitvoeren door uitzendkrachten.
De erkenning wordt ambtshalve ingetrokken indien het kwaliteitsborgingssysteem niet meer gecertificeerd is of indien de erkende onderneming gedurende twee jaar geen enkele activiteit heeft uitgeoefend in het domein waarop de erkenning betrekking heeft.
De schorsing of intrekking van de erkenning treedt drie maanden na de datum van ontvangst van de beslissing in werking.
Adviezen van de Hoge Raad voor preventie en bescherming op het werk
- Advies nr. 136 van 19 december 2008 over het ontwerp van koninklijk besluit tot wijziging van het koninklijk besluit van 28 maart 2007 betreffende de erkenning van ondernemingen en werkgevers die sloop- of verwijderingswerkzaamheden uitvoeren waarbij belangrijke hoeveelheden asbest kunnen vrijkomen (PDF, 17.75 KB)
- Advies nr. 107 van 27 oktober 2006 over het ontwerp van koninklijk besluit betreffende de erkenning van ondernemingen en werkgevers die sloop- of verwijderingswerkzaamheden uitvoeren waarbij belangrijke hoeveelheden asbest kunnen vrijkomen (PDF, 35.51 KB)
- Advies nr. 60 van 25 oktober 2002 over een ontwerp van koninklijk besluit tot vaststelling van de erkenningsvoorwaarden voor de ondernemingen bedoeld in artikel 18 van het koninklijk besluit betreffende de bescherming van de gezondheid en de veiligheid van de werknemers tegen de risico's van blootstelling aan asbest, tot wijziging van titel II van het Algemeen Reglement voor de arbeidsbescherming en tot aanpassing van het koninklijk besluit van 2 december 1993 betreffende de bescherming van de werknemers tegen de risico's van blootstelling aan carcinogene agentia op het werk (PDF, 89.54 KB)
- Advies nr. 13 met betrekking tot een ontwerp van koninklijk besluit tot vaststelling van de erkenningsvoorwaarden voor de ondernemingen bedoeld in artikel 148decies 2.5.9.3.4. van het Algemeen Reglement voor de arbeidsbescherming (PDF, 45.78 KB)