Welk asbesttoepassingen produceerde Eternit?

Eternit hield zich slechts met één toepassing bezig, namelijk de productie van asbestcement waarmee verschillende producten werden gefabriceerd (zoals bijvoorbeeld leien, golfplaten, vlakke platen, buizen, etc...). Asbestcement is een hechtgebonden toepassing, vrijwel steeds bestaande uit 85 à 90% cement en 10 à 15% asbestvezels. Deze vezels zitten vast verankerd in de cementmassa en vervullen dezelfde rol als staal in gewapend beton . De vezels kunnen dan ook moeilijk loskomen, tenzij dergelijke asbestcementproducten worden bewerkt (zagen, slijpen, boren, etc) of anderszins agressief worden beschadigd.

Welke vezels gebruikt Eternit vandaag?

Asbest heeft een biopersistente minerale silikaat-structuur. De vezels die vandaag door Eternit in vezelcement worden gebruikt hebben echter een organische koolstof-structuur. Zo bestaat cellulose uit koolhydraten en is de chemische structuur van polyvinyl alcohol (PVA) zeer verwant aan deze van polyethyleen en polypropyleen (gewone plastic soorten). Deze organische vezels worden door geen enkel in dat opzicht gezaghebbende wetenschappelijk instituut (bv. IARC, MAK Kommission, HSE, NTP)* beoordeeld als kankerverwekkend of verdacht-kankerverwekkend.

 

Al deze instituten hebben wereldwijd groot wetenschappelijk gezag en zijn gespecialiseerd in het beoordelen van stoffen met betrekking tot eventuele carcinogeniteit (al deze instituten) of het bepalen van beroepsmatige blootstellingslimieten (MAK Kommission en HSE).

 

De hiervoor bedoelde stoffen worden allen reeds meer dan 50 jaar industrieel gebruikt. De classificatie van vezels door internationale of nationale wetenschappelijke instituten is gebaseerd op laboratoriumtests en epidemiologische studies.

 

* IARC: Internationaal Agentschap voor kankeronderzoek van de wereldgezondheidsorganisatie (WHO). MAK Kommission : Wereldbekend College van Duitse experten in de toxicologie. HSE : Health and Safety Executive (adviesorgaan van de Britse overheid). NTP : National Toxicology Program (adviesorgaan van de Amerikaanse overheid).

Wanneer laat ik asbestcement verwijderen door een gespecialiseerde aannemer?

Wanneer het echter sterk verweerd of moeilijk te verwijderen asbestcement betreft, dan moet u beroep doen op een gespecialiseerde firma. Sterk verweerd of moeilijk te verwijderen asbestcement kan u niet zelf op een veilige manier afbreken. Zonder gespecialiseerde kennis en uitrusting is de kans reëel dat er bij beschadiging of manipulatie substantiële aantallen asbestvezels in de omgevingslucht terechtkomen. U stelt uzelf dan bloot aan onnodige risico's. Doe in dergelijke gevallen dus een beroep op een gespecialiseerde firma.

Lage densiteit asbestcementplaten die men bv. in brandwerende toepassingen terugvindt moet men altijd door een gespecialiseerde firma laten verwijderen.

Waar kan ik terecht met asbestcementafval?

In Vlaanderen kan asbestcementafval door aannemers gestort worden op een erkende stortplaats. Particulieren kunnen terecht op het gemeentelijke containerpark. In Wallonië wordt asbestcementafval grotendeels verwerkt door private sorteerbedrijven. Particulieren kunnen er soms ook terecht op het gemeentelijke containerpark.

Voor specifieke informatie over waar men terecht kan met asbestcementafval kan het best contact worden opgenomen met:

• In het Vlaamse Gewest: OVAM - tel: 015 28 42 84
• In het Waalse Gewest : Office Régional Wallons des Déchèts - tel: 081 33 65 75
• In het Brussels Gewest: Brussels Instituut voor Milieubeheer - tel: 02 775 75 75

Het is aangewezen het afval te bevochtigen of af te dekken voor transport of gebruik te maken van een bigbag of een containerbag als het rechtstreeks naar een stortplaats gaat.

Wat zijn asbestcementdraailingen?

Asbestcementdraailingen (draaisel) is een afvalstof afkomstig van de productie van asbestcementbuizen die voorkomt onder de vorm van een compacte harde massa op basis van cement en sterk lijkt op verbeterd zand (stabilisé). Dit afval ontstond destijds bij de vroegere productie van asbestcementbuizen, namelijk een residu dat vrij kwam bij de afwerking wanneer men de uiteinden van asbestcement buizen afdraaide om ze aan elkaar te kunnen koppelen.

Asbestcementdraailingen werden gebruikt om erven en paden te verharden of bij funderingen. Dit is vaak het geval geweest in Kapelle-op-den-Bos en in verschillende omliggende gemeenten.

(Zie ook volgende vraag)

Wat moet ik doen als ik asbestcementdraailingen op mijn eigendom terugvind?

Het feit dat asbestcementdraailingen op uw eigendom aanwezig zijn stelt op zich geen gezondheidsrisico, voorzover deze steeds voldoende afgedekt zijn. Asbestcementdraailingen moeten dus steeds afgedekt zijn. Asbest kan schadelijk zijn bij inademing. In het geval dat u bij werkzaamheden aan een oprit, pad, toegangsweg ... asbestcementdraailingen onder de verhardingslaag aantreft of indien deze bloot aan de oppervlakte liggen, neemt u best dadelijk contact op met de OVAM op het nummer 015 284 284 of info@ovam.be. In afwachting van de verwijdering dient u de abestcementdraailingen opnieuw af te dekken. Indien u de asbestcementdraailingen noodgedwongen dient te verwijderen, moet dit gebeuren met de nodige voorzorgen volgens de code van goede praktijk opgesteld door de OVAM. 

(Zie ook volgende vraag.)

Tot wie kan ik mij wenden als ik vermoed of weet dat asbestcementdraailingen op mijn eigendom liggen?

Asbestcementdraailingen (zie vraag hierboven) werden in het verleden veelvuldig gebruikt op het grondgebied van Kapelle-op-den-Bos en ook in verschillende omliggende gemeenten.

In 2004 is de OVAM samen met de gemeenten Kapelle-op-den-Bos en Willebroek en met Eternit het "Project asbestcementdraailingen" gestart. Het eerste project liep tot 2008. In 2009 startte de OVAM een vervolgproject in 27 gemeenten dat afgerond werd in 2011. Zowel in het eerste (2004-2009) als in het tweede project (2009-2011) asbestcementdraailingen werd gestart met een grootschalige communicatiecampagne in de betrokken gemeenten. Aan de bewoners werd een oproep gelanceerd om het vermoeden van de aanwezigheid van asbestcementdraailingen aan te melden (inventarisatiefase). Alle aangemelde terreinen werden onderzocht op de aanwezigheid van asbestcementdraailingen. Hechtgebonden asbestcement plaatmateriaal kwam niet in aanmerking voor het project. In totaal saneerde de OVAM circa 660 percelen. Het onderzoek en de eventuele sanering van hun terrein gebeurden voor de eigenaars geheel kosteloos.

Particulieren en bedrijven uit de betrokken gemeenten kunnen ook nu nog de aanwezigheid van asbestcementdraailingen aanmelden bij de OVAM via het aanmeldingsformulier op de website van de OVAM (http://www.ovam.be) of via de milieuambtenaar van uw gemeente. Ook verharde terreinen komen in aanmerking. Via nieuw afgesloten raamcontracten kan de OVAM nog tot minimaal 2016 bijkomende aangemelde percelen onderzoeken en saneren. Het is aangewezen om van deze mogelijkheid gebruik te maken zelfs wanneer de asbestcementdraailingen afgedekt zijn. De OVAM voorziet immers dat ook in die gevallen men een aanvraag kan richten.

Voor meer inlichtingen kunt u zich wenden tot de OVAM via telefoon: 015 284 284 of e-mail: info@ovam.be

Erkenning en vergoeding van slachtoffers

Zoals bekend had Eternit, aanvullend bij de regeling van het FBZ, zelf sinds 2000 reeds een eigen regeling uitgewerkt voor mesothelioomslachtoffers. Voor zover bekend is Eternit overigens het enige bedrijf dat op eigen initiatief reeds in zo’n aanvullende regeling voorzag. In 2006 hebben de overheid, de werknemersvertegenwoordigers- en de werkgeversvertegenwoordigers beslist om een asbestfonds op te richten . Op dat ogenblik werd België één van de weinige landen in de wereld waar niet alleen beroepsslachtoffers , maar ook anderen terecht konden. De slachtoffers zijn daarenboven niet afhankelijk van het feit of hun werkgever en/of de aansprakelijke nog bestaat. Ook werd er dus een gelijkheid tussen slachtoffers ingebouwd.

Na de inwerkingtreding van dit asbestfonds heeft Eternit in datzelfde jaar met de vrijgekomen middelen een bedrijfsspecifieke CAO afgesloten die verschillende punten omvat (vb psychologische ondersteuning, uitstapregeling 55 jaar,vergoeding ,..)

Vermijden blootstelling en saneren gronden

Eternit heeft het gebruik van asbest in 1997 volledig stopgezet.

Er werd ook een heel programma opgezet waarbij haar productie eenheden worden gesaneerd.

Eternit heeft ook een asbeststort in Tisselt dat afgedekt en afgesloten werd in overeenstemming met de eisen van OVAM. Eternit heeft daarnaast al haar terreinen die met asbest(cement) werden opgehoogd in kaart gebracht in samenspraak met bodemsaneringsdeskundige MAVA. Deze worden gemonitord (visuele inspecties en luchtmetingen) . De recente metingen uitgevoerd door het onafhankelijk laboratorium bevestigden dat er geen asbestvezels in de luchtstalen zaten. Voor wat metingen betreft moet een onderscheid gemaakt tussen lucht- en grondanalyse . Asbestziekten ontstaan immers door inademing en blootstelling via de lucht en niet door de loutere aanwezigheid van asbest(cement) in de grond.

Ook werkt Eternit samen met de lokale overheden en OVAM mbt saneringen van asbestdraailingen op particuliere terreinen en dit sinds 2004. In dit kader werden door OVAM intussen al meer dan 1.800 terreinen geïnspecteerd en meer dan 660 gesaneerd. Wij zullen deze problematiek ook in de toekomst nauwgelet blijven opvolgen. OVAM pakt deze saneringen professioneel aan en doet ook trouwens nauwgezet luchtmetingen tijdens deze werken.

Steun wetenschappelijk onderzoek

Eternit biedt sinds verscheidene jaren ondersteuning aan wetenschappelijk onderzoek, o.m. van de Universiteit Gent Departement Thoracale Oncologie, dat gericht is op betere diagnose- en behandelingstechnieken voor mesothelioom. Ook (ex)werknemers van Eternit werken mee aan dit onderzoek.

Daarnaast heeft Eternit samen met haar moedervennootschap Etex aan de Belgische Stichting tegen Kanker een bedrag van 3 miljoen EUR (gespreid over 4 jaar) ter beschikking gesteld voor het onderzoek naar asbestziekten.