Asbestvezels worden onderverdeeld in twee categorieën:

• Amfibolen of rechte vezels : hebben een zeer lage oplosbaarheid in het longweefsel. Hieronder worden de gevaarlijke asbestsoorten geklasseerd, zoals amosiet (bruine), crocidoliet (blauw), anthophylliet (geel), tremoliet (grijs) en actinoliet (groen). Vooral de bruine en blauwe variant komen vaak voor. Door het feit dat ze lang blijven hangen in het longweefsel zijn ze dus gevaarlijk voor oa asbestose en longkanker.
• Serpentijnen of spiraalvormige vezels blijven iets minder lang in het longweefsel aanwezig maar dat maakt ze niet minder gevaarlijk. In deze groep vinden we onder andere chrysotiel (wit). Chrysotiel is goedkoper en gemakkelijker te bewerken waardoor het de meest ontgonnen en gebruikte asbestsoort (ongeveer 90%) is

Het langdurig inademen van asbestvezels kan leiden tot asbestose, mesiothelioom en kan verschillende vormen van kanker veroorzaken.

Asbestvezels zijn zeer  fijn (< 1 μm) en bestaan eigenlijk uit een geheel van honderden nog fijnere bundeltjes (tot 0,02 μm), die zich zeer gemakkelijk kunnen opsplitsen in extreem fijne fibrillen. Asbestvezels komen in de buitenlucht voor in concentraties van 20 tot 40 vezels per m³. De voornaamste bronnen van asbestvervuiling in de buitenlucht zijn asbestcementproducten en incidenten zoals brand en sloop in gebouwen die asbest bevatten (vezels komen vrij door het breken/boren). In de jaren ‘80 lagen de concentraties veel hoger, van 100 tot 1000 vezels per m³ met uitschieters tot tienduizenden vezels per m³ in de buurt van asbestbronnen. 

Zolang asbest in gebonden toestand verkeert, is er geen gevaar voor de gezondheid. Als losse asbestvezels worden ingeademd lopen zij vast in onze kleine luchtwegen en longblaasjes. Daar worden de kleine vezels opgenomen door macrofagen (opruimcellen). Vezels die hiervoor te groot zijn, kunnen gaan migreren (wandelen) in de weefsels. Ook kunnen zij zich via de lymfebanen verspreiden en zo terechtkomen op plaatsen ver verwijderd van de kleine luchtwegen. Opgehoeste losse vezels en macrofagen kunnen worden ingeslikt en verlaten het lichaam via het darmstelsel.

De grondstof voor asbestvezels komt vooral voor in de bodem van zuidelijk Afrika, Brazilië, Canada, China en Oost-Europese landen. In België komt het van nature niet voor.

Als je op basis van de kleuren wil uitmaken over welke asbest het gaat, zal je dit moeten doen bij ruwe asbest. Wanneer het materiaal reeds verwerkt is, zal je dit namelijk niet meer kunnen zien, dan moet je overgaan tot analyses in een labo. 

• wit asbest = chrysotiel
• blauw asbest = crocidoliet
• bruin asbest = amosiet
• grijs asbest = tremoliet
• groen asbest = anthohylliet

Het zijn vooral de bruine, blauwe en witte asbestvezels die commercieel werden toegepast. 

Asbest kan voorkomen in hechtgebonden en niet hechtgebonden vorm. Lees hier alles over deze verschillende soorten asbest.

Het gevaar van asbest hangt niet enkel af van het soort vezels maar vooral van de mate waarin deze vezels gebonden zijn met andere materialen en de staat van dit bindingsmateriaal. Risico’s ontstaan pas als als materialen uiteenvallen in fijne vezels en deze zich verder verspreiden in de lucht, door bijvoorbeeld te boren in asbestplaten, schuren, ontmossen, reinigen onder hoge druk..

De bovenstaande eigenschappen hebben er toe geleid dat asbest massaal gebruikt werd door heel veel industrieën. Enkele voorbeelden hiervan zijn:

• Bescherming tegen hoge temperaturen, vb. Metallurgie
• Bescherming tegen chemische agressie, vb. Chemische nijverheid
• Auto-industrie (remvoeringen, koppelingen, dichtingen)
• Isolatie van treinstellen
• Scheepsbouw
• Isolatie gebouwen (cfr Innovation) vb. Berlaymont, Financietoren, WTC
• Brandwerende kledij
• Sigarettenfilters
• Wijn- en waterfilters
• Huishoudtoestellen
• Asbestcement (enige Eternit toepassing)

De vele toepassingen van asbest:

• Industrie waar hitte moest ingedijkt worden
• Auto's
• Huizen
• Golfplaten
• Huishoudtoestellen zoals haardrogers
• Huishoudtoestellen zoals strijkijzers
• Schepen
• Treinen en bussen
• Isolatie van gebouwen
• Petrochemie

Kunnen asbestvezels via de bodem in het grondwater terechtkomen?

Neen. Asbestvezels blijven aan de bodemdeeltjes kleven en verspreiden zich niet naar het grondwater. In een afdruipzone zal dus enkel de oppervlakkige toplaag van 5 tot 10 cm verontreinigd zijn.

Omwoelen, omspitten of ploegen van de grond kan de asbestverontreiniging natuurlijk wel dieper brengen. In dat geval kan de volledig bewerkte laag verontreinigd zijn.

Heb je een vermoeden van asbest in de woning? Lees hier hoe je asbest kan herkennen, hoe je asbest kan verwijderen, wat de kosten van asbestverwijdering zijn OF ga naar onze contactpagina en vraag naar contact met een erkend asbestdeskundige voor een analyse of offerte.