Informatie voor aannemers

Informatie voor aannemers

Wie mag asbest verwijderen?

Asbestverwijdering is gebonden aan strikte regels, waarbij het type uitvoerder en de vereiste opleiding afhangt van het soort asbestmateriaal, de staat van het materiaal (schade?) en de manier waarop het materiaal bevestigd is.

Aannemers mogen mits zij voldoen aan de randvoorwaarden (zie verder) een aantal asbestmaterialen wegnemen met de techniek van de eenvoudige handelingen, zoals verwijdering van een dakbedekkingen en andere asbestcementmaterialen (demontage), dichtingen en pakkingen, mastiek rond ramen, kleine hoeveelheden asbestkoord (voorafgaande fixatie) en in uitzonderlijke gevallen minder gebonden plaatmateriaal.  Ook onderhoud en herstelwerken waarbij asbest kan vrijkomen mogen onder strikte voorwaarden uitgevoerd worden.

Minder gebonden materialen zoals kalkisolaties rond chauffageleidingen, vloerbekledingen met kartononderlaag, spuitasbest, brandwerende platen, grote hoeveelheden asbestkoord, genagelde platen, gelijmde toepassingen, e.d. mogen enkel door een erkende verwijderaar in hermetische zone uitgevoerd worden.  Helaas werken vooral kleinere zelfstandigen nog vaak aan dergelijke materialen met grote asbestblootstellingen tot gevolg.

Zijn er voorwaarden voor asbestverwijdering met eenvoudige handeling?

Voor de verwijdering van asbestmaterialen die met een eenvoudige handeling mogen weggenomen worden (vooral gebonden asbestmaterialen) en zelfs voor onderhoud en herstelwerken waarbij asbest kan vrijkomen dient een aannemer steeds te voldoen aan een aantal voorwaarden die gericht zijn op bescherming van het personeel dat hij te werk stelt.

Een eenvoudige handeling (vb wegnemen dakleien) kan enkel als aan een aantal  voorwaarden is voldaan, nl:

  • melding van de werken bij de FOD WASO 14 dagen voor aanvang
  • werknemers met attest opleiding eenvoudige handeling (8u externe opleiding)
  • werknemers medisch gekeurd voor asbestwerken (arbeidsgeneesheer)
  • opmaak werkplan en werkprocedure met stof beperkende maatregelen
  • registratie van personeel in register bij elke werf (40 jaar bijhouden)
  • luchtmetingen (vezelconcentratie  < 0,01 vezels/ml)
  • gescheiden verpakking, inzameling, verwerking en storten van asbestafval
  • Persoonlijke beschermingsmiddelen (P3-masker, stofdichte overall,…)
  • Signalisatie en afscherming van de werf, Hygiëne voorzieningen (douche, refter,…)

Voor onderhoud en herstelwerken met mogelijke asbestvrijstelling gelden dezelfde voorwaarden, met dat verschil dat de opleiding voor werknemers intern mag gegeven worden en dat de melding eenmalig (dus niet bij elke werf) kan gebeuren.

De criteria voor erkende verwijderaars zijn uiteraard nog een stuk strenger en worden strikt gecontroleerd door de overheid via het toezicht op de erkenning en werfbezoeken.

De inspectiediensten controleren ook regelmatig kleinere werven daar in de afgelopen jaren toch is gebleken dat binnen de sector van de bouw vaak uit onwetendheid of soms ook uit economische belangen toch nog dikwijls onzorgvuldig omgegaan wordt met asbest.  De Belgische ziektecijfers van het Fonds van beroepsziekten spreken voor zich met 100 tot 200 nieuwe gevallen van longvlieskanker per jaar, waarbij het merendeel mensen zijn die in de asbestindustrie gewerkt hebben of die een technische job hebben (loodgieters, dakwerkers,…).  Een aantal handelingen zoals het ontmossen van daken in asbestcement, het doorslijpen van asbestmaterialen en het plaatsen van zonnepanelen op asbesthoudende daken is bij wet verboden, maar gebeurt helaas nog al te dikwijls.

 Los van de gezondheidsrisico's kunnen verkeerde handelingen op asbestmaterialen ook leiden tot zware financiële gevolgen en gerechtelijke procedures wanneer nadien een asbestvervuiling in een gebouw of in de omgeving wordt vastgesteld.  Het is dus uiterst belangrijk vooraf na te gaan welk type verwijdering noodzakelijk is, wat de voorwaarden zijn en de regels van de kunst binnen het praktisch haalbare te volgen zonder veiligheid van personeel en omwonenden in gevaar te brengen.

Wat als ik geen personeel te werk stel?

Dit betekent evenwel niet dat men zomaar kan doen wat men wil en alles kan gaan verwijderen zonder beschermingsmaatregelen, zoals dikwijls verkeerdelijk gedacht wordt.  In het Brussels Hoofdstedelijk Gewest is men nog steeds gebonden aan het Besluit van 10 April 2008 en in Vlaanderen is hoofdstuk 6 Art 6.4  van Vlarem II (milieuwetgeving) van toepassing. 

Vooral de Brusselse wetgeving legt eveneens strikte voorwaarden op voor asbestverwijdering m.b.t. voorafgaand asbestonderzoek en de toegelaten verwijderingstechnieken.  Ook de Gewestelijke  afvalwetgevingen die een strikt gescheiden inzameling van asbestafval opleggen blijven van toepassing. 

Wat met asbestafval?

Alle asbestafval inclusief gebonden asbestcement is overeenkomstig de Gewestelijke afvalwetgevingen gevaarlijk afval en mag niet bij andere afvalstromen terecht komen. Gebonden asbestafval wordt verpakt gestort, ongebonden asbestafval wordt eerst gecementeerd (Rematt) en daarna verpakt en gestort.

Particulieren en kleine aannemers kunnen in Vlaanderen hun gebonden asbestafval (asbestcement) aanbieden via de containerparken (al dan niet gratis).  In Brussel en Wallonië zijn er enkele gespecialiseerde inzamelpunten.

Zelfstandigen of eenmanszaak

Welke verplichtingen?

Als zelfstandige met een eenmanszaak valt u niet onder de werkgeversverplichtingen van de federale codex Welzijn op het werk. U moet zich wel houden aan de Vlaamse milieuwetgeving rond asbest, net als elke burger.

Welke asbesttoepassingen mag een zelfstandige verwijderen?

Stuit u als zelfstandige op een asbesttoepassing? Controleer eerst of u ze zelf mag verwijderen. Dat hangt af van het type asbest, van de toestand en van waar het asbest zich bevindt.

Hoe asbest verwijderen als zelfstandige?

Neem altijd de juiste voorzorgsmaatregelen voor u een asbesttoepassing wegneemt. Doe dat zowel voor, tijdens als na het verwijderen.

 

Loodgieters en verwarmingstechnici

Asbesthoudende gipsisolatie – niet verwijderen

Werkt u als loodgieter of verwarmingstechnicus? Dan is de kans groot dat u vaak in aanraking komt met asbesthoudende gipsisolatie rond cv-leidingen.

Opgelet:

 

 

Aannemers

Als gewone aannemer mogen uw werknemers bepaalde asbesthoudende materialen zelf verwijderen via de methodiek 'eenvoudige handelingen', op voorwaarde dat:

  1. de betrokken werknemers een geldig opleidingsattest ‘eenvoudige handelingen’ op zak hebben;
  2. u een destructieve asbestinventaris en een personeelsregister opmaakt voor de werf;
  3. u de werf vijftien kalenderdagen op voorhand meldt aan de bevoegde diensten;
  4. de werknemers een jaarlijkse gezondheidscontrole ondergaan.

Opgelet: Uw werknemers mogen via de methodiek 'eenvoudige handelingen' niet alle asbesttoepassingen verwijderen. Hier vindt u terug wat werknemers mogen verwijderen via de techniek 'eenvoudige handelingen'.

Voorwaarde 1: opleidingsattest ‘eenvoudige handelingen’

Wilt u als aannemer een asbesttoepassing verwijderen? Dat kan alleen als uw werknemers een geldig opleidingsattest ‘eenvoudige handelingen’ op zak hebben. Het attest moet jaarlijks hernieuwd worden.

Daarnaast moet u alle betrokken werknemers registreren in een personeelsregister, dat u vervolgens veertig jaar lang bewaart.

Voorwaarde 3: meldingsplicht voor de werf

U bent als aannemer verplicht om een werf waarop asbest aanwezig is vijftien kalenderdagen op voorhand te melden aan:

Uw melding moet de volgende informatie bevatten:

  • ligging van de bouwplaats;
  • type en hoeveelheid asbest waaraan uw werknemers worden blootgesteld;
  • beschrijving van de werkzaamheden en van de toegepaste technieken;
  • aantal betrokken werknemers;
  • begindatum en duur van de werken;
  • beschrijving van de maatregelen die u neemt om de blootstelling van uw werknemers aan het asbest te beperken.
Voorwaarde 4: jaarlijkse gezondheidscontrole

Gaat u een werf opstarten waar uw werknemers mogelijk blootgesteld worden aan asbest? Dan moeten de betrokken werknemers eerst een gezondheidscontrole ondergaan bij de preventieadviseur-arbeidsgeneesheer. Die controle vindt minstens eenmaal per jaar plaats, zolang de werknemers worden blootgesteld aan het asbest.

Is er volgens de arbeidsgeneesheer een voortgezet gezondheidstoezicht nodig? Dan moet u als werkgever dat toezicht organiseren. De arbeidsgeneesheer zal de betrokken werknemers ook informatie en advies bezorgen over het voortgezet toezicht.

Belangrijk: het gezondheidsdossier van de werknemers wordt tot minstens veertig jaar na het einde van de blootstelling bewaard.

Deze asbesttoepassingen mogen uw werknemers met 'opleidingsattest eenvoudige handelingen' verwijderen. Dit staat omschreven in de Codex voor het welzijn op het werk:

  1. hechtgebonden asbest die niet beschadigd is of waarbij er geen vrije vezels zichtbaar zijn en waarbij verwijdering geen aanleiding geeft tot een wijziging van de toestand;
  2. hechtgebonden asbest die beschadigd is of waarbij er vrije vezels zichtbaar zijn en die verwerkt is in een buitentoepassing waarbij geen derden aanwezig zijn, voor zover de verwijdering geen aanleiding geeft tot een wijziging van de toestand;
  3. asbesthoudende dichtingen of pakkingen;
  4. asbesthoudende koorden en geweven materialen;
  5. asbesthoudende remvoeringen en analoge materialen;
  6. losgebonden asbesthoudend plaatmateriaal, asbestkarton, voor zover het asbest gefixeerd is en het eenvoudig gedemonteerd, weggenomen en verpakt kan worden zonder de asbesthoudende materialen te breken of te beschadigen;
  7. asbestcontaminatie van een lokaal, ruimte, gebouw of technische installatie waarbij er geen zichtbare asbestresten aanwezig zijn, voor zover het lokaal, de ruimte, het gebouw of de technische installatie gereinigd wordt met stofzuigers met een absoluutfilter en door middel van vochtige doeken.
Hoe asbest verwijderen als aannemer?

Uw werknemers mogen asbesthoudende materialen alleen verwijderen als ze de techniek van de ‘eenvoudige handelingen’ toepassen:

Tijdens het verwijderen

Houd tijdens de werken rekening met de volgende veiligheidsvoorschriften:

  • Waak erover dat er geen minderjarigen in de buurt zijn.
  • Zorg ervoor dat de werknemers de juiste beschermende kledij dragen.
  • Vermijd stof door het asbest te bevochtigen of te fixeren. Dat doet u door water te vernevelen of door een aangepast fixeermiddel te gebruiken.
  • Demonteer asbestelementen door ze een voor een met de hand los te maken of los te schroeven.
  • Alle werktuigen die stof veroorzaken, al is het maar een beetje, maken asbestvezels los. Gebruik daarom alleen handwerktuigen (schroevendraaier of klauwhamer) en geen mechanische werktuigen met een grote draaisnelheid of onder hoge druk (boor- en schuurmachines, zaag- en slijpschijven, hogedrukreiniger). Als u het asbesthoudend materiaal zelf niet beschadigt, kan u wel werktuigen hanteren om bijvoorbeeld verroeste bouten door te zagen.
  • Probeer het asbest niet te breken.
  • Gooi het asbest nooit naar beneden, maar breng het voorzichtig naar de begane grond.

Na het verwijderen

Ruim het asbest en de beschermende kledij na de werken correct op:

  • Verpak het asbest zo intact mogelijk in de dubbele asbestafvalzakken.
  • Houd het asbestafval gescheiden van de rest van het sloopafval.
  • Hebt u binnen in een gebouw asbest verwijderd? Maak dan alles schoon met water  en gooi gebruikte dweilen of doeken bij het asbestafval. Verlucht het gebouw goed. Stofzuigen doet u enkel met een stofzuiger met industriële Hepa-filter
  • Doe de beschermende kledij en het stofmasker buiten uit en gooi ook die bij het asbestafval.
  • Spoel schoenen buiten af.
  • Voer het verpakte asbestafval correct af.

 

Dakwerkers

‘Eenvoudige handelingen’ en werkgeversverplichtingen

Bent u actief als dakwerker? Dan komt u wellicht regelmatig in aanraking met asbesthoudende dak- en gevelbekledingen. Net als een gewone aannemer mag u zo’n asbestdak of -gevel onder bepaalde voorwaarden zelf wegnemen:

  • U moet de techniek van de ‘eenvoudige handelingen’ toepassen.
  • Als u werknemers in dienst hebt, moet u ook voldoen aan de federale werkgeversverplichtingen.
Asbestdaken en -gevels

Veilig een asbestdak of -gevel verwijderen is niet vanzelfsprekend. De OVAM stelde daarom samen met de sector de pdf bestandCVGP veilig werken met asbestdaken en -gevels.pdf (3.03 MB) op.

De code is een handige leidraad voor dakwerkers die regelmatig op asbest stuiten. U leest er onder meer:

  • aan welke verplichtingen u als werkgever moet voldoen;
  • welke risico’s komen kijken bij verweerd asbestcement;
  • welke maatregelen u moet nemen om de werf voor te bereiden en uit te voeren.
Asbestcharter

In de loop van 2019 kunt u zich als dakwerker aansluiten bij het Asbestcharter voor dakaannemers: een initiatief van de OVAM, de Bouwunie en de Vlaamse Confederatie Bouw. Wie aangesloten is bij het charter verbindt zich ertoe:

  • alle wettelijke verplichtingen na te leven in verband met asbest;
  • te werken volgens de code van goede praktijk.

Zo ontstaat een systeem van kwaliteitsgarantie dat zorgt voor een gelijk speelveld voor alle dakwerkers. Publieke en private opdrachtgevers zullen aangemoedigd worden om alleen samen te werken met dakwerkers aangesloten bij het charter, of met dakwerkers die minstens de code van goede praktijk naleven. Bovendien zal de OVAM meer controles uitvoeren op werven van niet-aangesloten dakwerkers.

 

 

Transporteurs van asbestafval

Wilt u voor uw beroep asbestafval van anderen vervoeren? Dan moet u zich laten registreren als vervoerder of inzamelaar, of als afvalstoffenhandelaar of -makelaar. Registreer u online via de website van de OVAM. Vervoert u enkel asbestafval van uw eigen werf, bijvoorbeeld als dakwerker,  dan moet u zich niet laten registreren.

    Neem contact met ons op via onderstaand contactformulier. Wij trachten ernaar zo snel mogelijk al uw vragen te beantwoorden.

    Naam:
    Email adres:
    Telefoonnummer:
    Postcode en gemeente:
    Type pand:

    Type asbest:

    Bericht: