In 2014 werd reeds de goedkeuring voor de opstart van het asbestbouwbeleid door de OVAM goedgekeurd. Zij kreeg de opdracht tegen 2018 een finaal beleidsplan te maken. 

Op 20 juli 2018 werd het voorstel rond het Actieplan Asbestafbouw goedgekeurd in de Vlaamse Regering. Het doel van dit beleid is om Vlaanderen tegen 2040 asbestveilig te maken en rust op vier pijlers:

Versnelde verwijdering van risicovolle asbesttoepassingen

Er wordt ook gestreefd naar een versnelde verwijdering van asbesthoudende materialen die in een toestand zijn dat ze asbestvezels kunnen vrijgeven. Dit gebeurd in twee delen. De meest bedreigende toepassingen en niet-hechtgebonden toepassingen moeten tegen 2034 zijn verdwenen, alle andere asbestproducten in slechte staat tegen 2040.

Voorlopig zijn beide streefdata enkel wettelijk verplicht voor overheidsgebouwen en -infrastructuur. Voor particulieren en private eigenaars geldt de verplichting nog niet. De Vlaamse Regering voorziet wel bijkomende maatregelen als de afbouw van asbest tegen 2034 en 2040 niet voldoende vordert.

Ondersteuning van asbestverwijdering

De verwijderingskosten van hechtgebonden asbesttoepassingen blijven meestal beperkt. Voor niet-hechtgebonden toepassingen kunnen de verwijderingskosten echter hoger oplopen omdat enkel een erkend aannemer deze mag wegnemen. 

Voorbeeldfunctie voor de overheid

De overheid neemt het voortouw bij de versnelde verwijdering van asbest. Voor alle overheidsgebouwen en -infrastructuren zullen de deadlines 2034 en 2040 een wettelijke verplichting vormen. Er worden nieuwe maatregelen voorzien voor andere gebouwen indien de vooruitgang onvoldoende blijkt. 

Er werden een hele reeks afspraken gemaakt en deadlines opgesteld, die voor publieke gebouwen en particulieren woningen gelden en die (voorlopig) ook als streefdoel worden gesteld voor andere gebouwen zoals bedrijven.

Ovam schat dat er nog ruim 2,3 miljoen ton asbesthoudende materialen zit in de gebouwen in Vlaanderen. Het gaat om 2,8 miljoen woningen en 354.000 andere gebouwen. Vandaarcde nood aan een actieplan om de aanwezigheid van asbest versneld af te bouwen.

De Vlaamse Regering streeft ernaar onze leefomgeving uiterlijk tegen 2040 asbestveilig te maken. Die doelstelling staat niet op zichzelf, maar maakt deel uit van een breder beleid. Bijvoorbeeld op het vlak van:

• klimaat: de verwijdering van risicovolle asbesttoepassingen in daken, gevels of rondom stookinstallaties triggert een energiezuinige vernieuwing met extra dak- of gevelisolatie, een nieuwe verwarmingsinstallatie of de mogelijkheid voor het plaatsen van zonnepanelen (verboden op asbestdaken).
• circulaire bouw: gevaarlijke stoffen zoals asbest verwijderen is essentieel om sloopmaterialen terug in de kringloop te brengen en zo duurzame, circulaire gebouwen en renovaties mogelijk te maken.
• ruimtelijke ordening: dankzij de sloop van oude, asbesthoudende gebouwen in buitengebieden ontstaat er nieuwe ruimte.
• wonen: asbestveilig wonen is een onmisbaar onderdeel van de basiswoonkwaliteit.

Aan de goedkeuring van het Actieplan Asbestafbouw in 2018 ging een heel proces vooraf:

• In oktober 2014 gaf de Vlaamse Regering de Openbare Vlaamse Afvalstoffenmaatschappij (OVAM) de opdracht tegen 2018 een finaal asbestafbouwbeleid uit te tekenen, via een zogenaamde ‘doorstartfase’.
• De OVAM raadpleegde daarop alle betrokken sectoren om knelpunten bloot te leggen, behoeften te analyseren en mogelijke oplossingen af te toetsen. Dat gebeurde via bilaterale overlegmomenten met vertegenwoordigers van de diverse doelgroepen.
• Tot slot voerde de OVAM verschillende studies en proefprojecten uit. Zowel de conclusies van die projecten als de bevindingen uit het overleg werden vertaald naar het uiteindelijke actieplan.

Het Actieplan Asbestafbouw voorziet een brede waaier aan ondersteunende maatregelen. Ze moeten helpen om Vlaanderen tegen 2040 asbestveilig te maken en zijn gegroepeerd in vier pijlers:

• informeren, sensibiliseren en educatie;
• ondersteuning van asbestverwijdering;
• voortdurende verbetering van het asbestbeleid;
• handhaving omgang met asbest.